Rezonans magnetyczny głowy - jak przebiega, jak się przygotować

Rezonans magnetyczny to najbezpieczniejsze, najbardziej precyzyjne, a w niektórych przypadkach wręcz jedyne badanie, które może ukazać wnętrze ludzkiej głowy.

Rezonans magnetyczny głowy to obecnie najlepsze narzędzie obrazowania struktur znajdujących się wewnątrz ludzkiej czaszki. Jest badaniem bezbolesnym i zasadniczo bardzo bezpiecznym - nie zawsze jednak można je wykonać. Najczęściej wymaga też ze strony pacjenta odpowiedniego przygotowania. Więcej dowiesz się z lektury poniższego artykułu, w którym zgromadziliśmy najważniejsze informacje na temat rezonansu magnetycznego głowy.

Przeczytasz w nim m. in.:

• jak działa rezonans magnetyczny głowy,
• co można zbadać i wykryć dzięki temu badaniu,
• kiedy wykonuje się MRI głowy - wskazania,
• jakie są przeciwwskazania do MRI głowy,
• na czym polega MRI głowy z kontrastem,
• jak przygotować się do rezonansu magnetycznego głowy,
• jak przebiega rezonans głowy - krok po kroku,
• ile kosztuje rezonans magnetyczny głowy - i gdzie można go zrobić.

Na czym polega rezonans magnetyczny głowy

W każdej komórce ludzkiego ciała są obecne atomy wodoru, które ulegają charakterystycznemu uporządkowaniu, jeśli znajdą się w silnym polu magnetycznym - trochę jak opiłki żelaza układające się wokół dużego magnesu. Można to zaobserwować, poddając tkanki działaniu fal radiowych o odpowiedniej częstotliwości. Komórki poszczególnych struktur organizmu reagują wówczas na fale w różny sposób. Aparat do rezonansu rejestruje zaś te reakcje i dzięki zaawansowanemu oprogramowaniu przekłada je na niezwykle precyzyjny, dwu-, a nawet trójwymiarowy obraz owych struktur. Tak właśnie w dużym uproszczeniu przedstawia się zasada działania rezonansu magnetycznego, zwanego też skrótowo RM lub MRI (od angielskich słów „Magnetic Resonance Imaging” oznaczających po prostu „obrazowanie rezonansem magnetycznym”).

MRI głowy - zakres możliwości badania

Ani pole magnetyczne, ani fale radiowe nie mają przy tym szkodliwego wpływu na tkanki. W przeciwieństwie chociażby do promieniowania jonizującego, używanego do prześwietleń rentgenowskich czy w tomografii komputerowej. Co więcej, o ile badania te bardzo dobrze uwidaczniają kości, o tyle znacznie gorzej radzą sobie z ukazaniem komórek nerwowych, których największe zagęszczenie znajduje się wszak wewnątrz czaszki. Przy MRI podobny problem natomiast nie zachodzi.

Nic zatem dziwnego, że rezonans magnetyczny głowy jest jedną z najskuteczniejszych metod obrazowania tego obszaru. Da się dzięki niemu zobaczyć zarówno elementy szkieletu, jak i tkanki miękkie, mózg oraz rdzeń kręgowy, obecne tam nerwy i naczynia krwionośne*, węzły chłonne, a także narządy zmysłów (wzroku, słuchu, równowagi) i ich otoczenie. Badanie umożliwia ocenę budowy wymienionych struktur, wykrycie ewentualnych nieprawidłowości, zaplanowanie leczenia - w tym przygotowanie do operacji chirurgicznych - a potem monitorowanie efektów. Tzw. funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI) pozwala zaś ponadto obserwować ośrodkowy układ nerwowy w działaniu, co wykorzystuje się przede wszystkim w neurologii, psychologii i dziedzinach pokrewnych.

*Uwaga: aby uzyskać jeszcze dokładniejszy obraz naczyń krwionośnych, wykonuje się specjalistyczne badania takie jak rezonans głowy z perfuzją czy angiografią (tzw. angio-RM).

Przeczytaj: Rezonans angiografia głowy - jak przebiega, jak się przygotować

Co wykrywa rezonans magnetyczny głowy

Niektóre schorzenia da się obecnie zdiagnozować wyłącznie w drodze rezonansu magnetycznego głowy. Należą do nich chociażby tzw. utajone, czyli czyli niemające bezpośredniego połączenia z krwiobiegiem malformacje naczyniowe niewielkich rozmiarów. Inne problemy, które można u danego pacjenta stwierdzić na podstawie wyników MRI, to np.:

• choroby neurodegeneracyjne - jak choroba Parkinsona, choroba Alzheimera, stwardnienie rozsiane, stwardnienie zanikowe boczne (ALS),
• choroby i wady rozwojowe przysadki mózgowej,
• wady wrodzone i rozwojowe mózgu,
• zmiany rozrostowe w mózgu, nowotwory i ich przerzuty,
• zaburzenia krążenia czaszkowego,
• zapalenie mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych,
• zmiany padaczkowe (zob. “Rezonans magnetyczny w diagnostyce padaczki”),
• tętniaki mózgu,
• udar mózgu - wraz ze wskazaniem na jego rodzaj oraz oszacowaniem rozległości i czasu wystąpienia,
• wodogłowie,
• choroby oczodołów,
• guzy rdzenia kręgowego.

Kiedy wykonuje się MRI głowy - wskazania

Skierowanie na rezonans magnetyczny głowy wystawia się nie tylko przy podejrzeniu któregoś z powyższych przypadków, ale też w sytuacjach takich jak:

• uciążliwe, nawracające bóle głowy o niejasnej przyczynie,
• takież zawroty głowy, szumy uszne, zaburzenia równowagi, omdlenia, drgawki, zaburzenia widzenia, zakłócenia w przewodnictwie nerwowym, nieprawidłowe reakcje na bodźce itp.,
• urazy głowy - aby sprawdzić, czy nie doszło do uszkodzeń wewnętrznych, lub by ocenić ich rozległość,
• choroby naczyniowe mogące prowadzić do niedokrwienia mózgu, a w efekcie - do udaru,
• zaburzenia hormonalne mogące być objawem nieprawidłowości w obrębie przysadki mózgowej,
• zmiany w zachowaniu mogące być skutkiem degeneracji tkanki mózgowej lub nerwowej,
• niejednoznaczne wyniki tomografii komputerowej,
• wykrycie różnego rodzaju zmian innymi metodami - MRI pozwala precyzyjnie oszacować ich zasięg i zaplanować leczenie,
• kontrola wykrytych schorzeń, procesu gojenia lub stanu zdrowia pacjentów po operacjach.

W nagłych wypadkach, gdy trzeba szybko zdiagnozować problemy w rejonie głowy, wykonuje się zazwyczaj tomografię komputerową głowy. Trwa ona krócej niż MRI, jest tańsza i szerzej dostępna. Z uwagi na szkodliwość promieniowania nie powinna być jednak przeprowadzana u kobiet w ciąży i małych dzieci, które w związku z tym kierowane są na rezonans. Jest on badaniem pierwszego wyboru także wtedy, gdy pacjent przyjął już zbyt duże dawki promieniowania lub gdy wiadomo na pewno, że trzeba wziąć pod lupę połączenia nerwowe.

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy: Rezonans Głowy
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

Przeciwwskazania do MRI głowy

Rezonans magnetyczny jest na tyle bezpieczny, że można go powtarzać dowolną liczbę razy. Nie wszyscy jednak mogą mu się poddać. Wytwarzane w MRI pole magnetyczne - dziesiątki razy silniejsze od pola magnetycznego Ziemi - może bowiem prowadzić do przemieszczania się obecnych w ciele metalowych obiektów, tworząc ryzyko uszkodzenia tkanek, jak również trwale zaburzać funkcjonowanie niektórych urządzeń. Z tego względu badania nie należy robić osobom, które:

• mają wszczepiony np. rozrusznik serca, neurostymulator, pompę insulinową, implant ślimakowy itp.,
• noszą w ciele implanty, endoprotezy, śruby lub druty ortopedyczne, stenty lub klipsy naczyniowe itp. - te najbardziej nowoczesne wykonuje się z materiałów nieulegających namagnesowaniu, nie stanowią więc one bezwzględnego przeciwwskazania; pacjent powinien jednak dostarczyć na rezonans dokumentację określającą, z czego zrobiono dany element,
• noszą w ciele np. śrut czy odłamki pocisku,
• mają tatuaże wykonane przy użyciu barwników zawierających metaliczne drobiny,
• mają założoną metalową wkładkę antykoncepcyjną - wówczas możliwe jest zastosowanie urządzenia do rezonansu o niższej mocy (później natomiast trzeba koniecznie sprawdzić, czy wkładka znajduje się na właściwym miejscu),
• pracują przy obróbce metali - chyba że pomyślnie przejdą wcześniej badanie na obecność metalowych opiłków w oczach.

Choć nie wykazano szkodliwego wpływu pola magnetycznego na płód rozwijający się w łonie matki, rezonansu na wszelki wypadek nie wykonuje się ponadto u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży (o ile nie jest to konieczne).

Rezonans głowy z kontrastem

Pewnym przeciwwskazaniem może być dodatkowo silna niewydolność nerek lub uczulenie na tzw. kontrast, czyli substancję, którą podaje się czasem pacjentowi w celu poprawy widoczności obrazowanych podczas MRI struktur. Środek kontrastowy (inaczej: cieniujący) aplikowany jest dożylnie, zostaje zaś usunięty z organizmu wraz z moczem. Nerki muszą więc działać prawidłowo - co sprawdza się wcześniej, mierząc stężenie kreatyniny we krwi.

Przygotowanie do MRI głowy

Zaleca się, aby badanie poziomu kreatyniny wykonać nawet wtedy, gdy podanie środka cieniującego nie jest planowane, jako że może się ono okazać potrzebne dopiero w trakcie badania. Z tego samego względu pacjent powinien przed rezonansem pozostać na czczo, tj. powstrzymać się od jedzenia przez 6-8 godzin (co nie jest wymagane w przypadku MRI bez kontrastu). Niektórzy rekomendują także, aby nie przyjmować w tym czasie płynów. Inni z kolei radzą wypić spore ilości wody w celu jak najszybszego wypłukania później kontrastu. Zawsze warto więc o tę kwestię dopytać lekarza kierującego na badanie - lub personel placówki, w której ma być zrobione. Na pewno można popić niewielką ilością wody przyjmowane na stałe leki, które wolno zażyć o zwykłej porze.

W dniu badania nie należy nakładać makijażu ani stosować lakieru do włosów. Wiele kosmetyków zawiera bowiem metaliczne drobiny, które mogłyby zaburzyć uzyskany podczas rezonansu magnetycznego głowy obraz. Lepiej też zrezygnować z biżuterii, w przeciwnym razie trzeba ją będzie tuż przed badaniem zdjąć, podobnie jak okulary, zegarek, spinki do włosów etc. Przedmioty te (wraz z telefonem i kartami płatniczymi, które mogłyby ulec rozmagnesowaniu) zostawia się przed wejściem do pomieszczenia, gdzie wykonuje się rezonans.

W pomieszczeniu tym panuje temperatura wynosząca ok. 26 st. C, dlatego nie należy się ubierać zbyt grubo. Ubrania nie trzeba zdejmować, strój powinien być jednak pozbawiony metalowych elementów - takich jak guziki, suwaki czy sprzączki - a także dość wygodny, aby nic nie uwierało pacjenta, gdy będzie musiał pozostać przez pewien czas w bezruchu.

Oprócz wygodnego stroju na badanie należy zabrać:

• aktualne wyniki badania kreatyniny,
• wyniki pozostałych badań, jeśli zostały zlecone, wypisy ze szpitala i innego typu dokumentacja medyczna - zwłaszcza ta dotycząca umieszczonych w ciele implantów,
• skierowanie - ponieważ rezonans magnetyczny jest badaniem bardzo bezpiecznym, nie jest ono wymagane przez prawo, część prywatnych placówek również go więc nie wymaga (skierowanie jest jednak niezbędne, jeśli koszt MRI ma zostać pokryty ze środków NFZ),
• dokument tożsamości - i ewentualnie książeczkę zdrowia dziecka w przypadku osób niepełnoletnich.

Rezonans magnetyczny głowy - przebieg badania

Po okazaniu powyższych dokumentów pacjent może zostać poproszony o wypełnienie krótkiej ankiety na temat stanu zdrowia - a następnie o zdjęcie wymienionych wcześniej metalowych przedmiotów i położenie się na specjalnym stole. Głowę często należy umieścić na podpórce, która dodatkowo ją unieruchomi. Na okoliczność podania kontrastu osobie badanej zakłada się wenflon.

Następnie stół automatycznie wsuwa się do tunelu maszyny o sporych rozmiarach i cylindrycznym kształcie. Tunel ten jest jasny i dobrze wentylowany, mimo to może wywoływać pewien niepokój u osób cierpiących na klaustrofobię. Zawsze trzeba więc o niej poinformować przed badaniem. W takiej sytuacji - a także w przypadku małych dzieci i innych pacjentów, którym trudno pozostać w bezruchu - zastosować można środki uspokajające czy usypiające. Niektóre placówki dysponują też urządzeniami do rezonansu o nieco innej budowie, zapewniającej więcej przestrzeni (co ułatwia też zbadanie osób bardzo otyłych).

Radiolog nadzorujący przebieg MRI głowy znajduje się w oddzielnym pomieszczeniu i obsługuje połączony z aparaturą komputer. Cały czas jednak pozostaje z pacjentem w kontakcie za pośrednictwem interkomu, wydając mu polecenia dotyczące np. wstrzymania oddechu. Każde poruszenie grozi bowiem zamazaniem obrazu - jedynie najnowocześniejsze aparaty wyposażone są w funkcję redukcji tzw. artefaktów ruchowych.

Cała procedura trwa z reguły od ok. 10 minut do pół godziny i jest całkowicie bezbolesna. Urządzenie wydaje jednak dość głośne i nieprzyjemne dźwięki, które da się wytłumić, wkładając zatyczki do uszu. Po podaniu kontrastu może natomiast pojawić się reakcja alergiczna, o której natychmiast należy poinformować osobę przeprowadzającą badanie. Ryzyko wystąpienia tej reakcji jest znacznie niższe niż w przypadku środków cieniujących używanych w RTG albo tomografii, ale na wszelki wypadek po zakończeniu rezonansu należy pozostać na terenie placówki medycznej jeszcze przez pewien czas. Podobnie w przypadku podania środków uspokajających, które mogą nieco zaburzać koordynację wzrokowo-ruchową. Jeśli nie zastosowano ani ich, ani kontrastu, pacjent może praktycznie od razu podjąć zwykłe, codzienne czynności.

Badanie w Twojej okolicy już jutro? To możliwe!
Porównaj ceny i opinie. Znajdź najlepszą dla siebie ofertę i zarezerwuj termin.
Pokaż: Rezonans Głowy
Uzyskaj diagnozę i rozpocznij leczenie jak najszybciej!

Gdzie zrobić MRI głowy - i ile to kosztuje

Wyniki rezonansu magnetycznego głowy wykonanego ambulatoryjnie dostępne są zazwyczaj po kilku dniach. Dokładny czas zależy od konkretnej placówki, podobnie zresztą jak cena badania, która wynosi zwykle od ok. 200 zł do 900 zł (i wzrasta o kolejne 100-200 zł, jeśli ma być podany kontrast). Ceny możesz porównać na stronie: Rezonans Głowy, gdzie znajduje się lista ośrodków wykonujących MRI głowy, wraz z podziałem na poszczególne miejscowości i możliwością umówienia się od razu na badanie.