Rezonans magnetyczny kręgosłupa szyjnego - jak przebiega, jak się przygotować

Rezonans magnetyczny kręgosłupa w odcinku szyjnym wykonuje się w przypadku wielu dolegliwości. Również takich, które z pozoru nie są związane z tym obszarem.

Odcinek szyjny kręgosłupa - zwany czasami kręgosłupem szyjnym - składa się z siedmiu kręgów podtrzymujących czaszkę. Dwa z nich (szczytowy i obrotowy) mają dość nietypową budowę, dzięki czemu człowiek może poruszać głową w różnych kierunkach. Ten fragment kręgosłupa odznacza się także nieco większą delikatnością niż pozostałe, bywa więc bardziej podatny na różnego rodzaju urazy i przeciążenia, które potrafią skutkować nie tylko bólem, ale też chociażby… problemami ze wzrokiem.

O tym, że przyczyna schorzenia tkwi właśnie w odcinku szyjnym kręgosłupa, można dowiedzieć się na podstawie wyników rezonansu magnetycznego, będącego najdokładniejszym badaniem obrazowym tej części ciała. Jemu właśnie poświęcony jest niniejszy artykuł. Z tekstu dowiesz się jednak również więcej na temat dolegliwości, które w pierwszej chwili trudno intuicyjnie skojarzyć z szyją. Ponadto piszemy w nim:

• jak zbudowany jest odcinek szyjny kręgosłupa,
• skąd się biorą problemy z kręgosłupem w odcinku szyjnym - i jak mogą się objawiać,
• na czym polega terapia schorzeń kręgosłupa szyjnego,
• kiedy wykonuje się rezonans magnetyczny odcinka szyjnego kręgosłupa - a kiedy nie można go przeprowadzić,
• gdzie zrobić rezonans kręgosłupa w odcinku szyjnym - i ile kosztuje to badanie,
• na czym polega MRI kręgosłupa szyjnego z kontrastem,
• na czym polegają przygotowania do rezonansu odcinka szyjnego kręgosłupa,
• jaki jest przebieg rezonansu kręgosłupa szyjnego - krok po kroku,
• jak długo czeka się na wyniki MRI kręgosłupa w odcinku szyjnym,
• co można zobaczyć dzięki rezonansowi kręgosłupa szyjnego.

Budowa kręgosłupa szyjnego

Na początku warto przypomnieć, z czego właściwie składa się odcinek szyjny kręgosłupa. Otóż pomiędzy zbudowanymi z tkanki kostnej kręgami znajdują się zbudowane z kolei z tkanki chrzęstnej krążki, które określa się potocznie mianem dysków. Są tam one po to, by kręgi nie ścierały się wzajemnie o siebie podczas ruchu. Przez środek jednych i drugich, jak sznurek przez korale, biegnie kanał kręgowy z umieszczonym w środku rdzeniem kręgowym.

Rdzeń kręgowy przyrównać można do kabla, który dzięki licznym rozgałęzieniom przewodzi impulsy nerwowe z mózgu do innych części ciała - i odwrotnie. Dzięki temu czujemy np., że jest nam zimno w stopy, albo możemy kontrolować ruch palców, obsługując telefon. To bardzo ważny kabel! Nic dziwnego, że musi być chroniony nie tylko przez twarde kości, ale dodatkowo także przez płyn mózgowo-rdzeniowy i opony mózgowo-rdzeniowe, czyli specjalne błony.

Aby cała powyższa instalacja działała prawidłowo, tworzące ją komórki muszą być zaopatrywane w tlen i składniki odżywcze, dostarczane przez oplatający wszystko system naczyń krwionośnych. No i nie zapominajmy, że wokół kręgosłupa na wysokości szyi są jeszcze pokryte skórą więzadła i mięśnie.

Problemy w odcinku szyjnym kręgosłupa, ich skutki, przyczyny oraz leczenie

W tak złożonym układzie mogą zacząć szwankować bardzo różne elementy. Po pierwsze, w wyniku urazu, kontuzji czy przeciążenia może dojść do objawiającego się bólem naderwania rzeczonych więzadeł i mięśni. Które jest zresztą stosunkowo niegroźne, bo najczęściej odwracalne. Gorzej, gdy uraz sprawi, że jeden krąg zsunie się z drugiego (tzw. kręgozmyk, przedni bądź tylny) lub ulegnie pęknięciu. W skrajnych przypadkach przerwany zostaje rdzeń kręgowy, co może prowadzić do paraliżu „od szyi w dół”, a nawet do śmierci.

Nieco mniej poważne, ale wciąż nieprzyjemne sytuacje, to te, w których przemieszczone tudzież zdeformowane kręgi lub dyski uciskają na zakończenia nerwowe. W zależności od tego, o które dokładnie nerwy chodzi, do efektów takiego stanu zaliczyć można:

• bóle szyi, karku lub potylicy, czasem promieniujące do barku, łopatek czy ramienia - ciągłe albo występujące tylko przy próbie skręcenia bądź odchylenia głowy w którąś stronę;
• sztywność szyi, barków, karku, ograniczenie ich ruchomości, zaburzenia czucia lub osłabienie siły mięśniowej w tych obszarach;
• niedowład, drętwienie czy mrowienie rąk (lub tylko samych palców), bóle nadgarstków, utrudnione chwytanie i utrzymywanie przedmiotów dłońmi;
• silne bóle głowy (mylone niekiedy z bólami migrenowymi), zawroty głowy, nawracające nudności i wymioty;
• zaburzenia zmysłów - np. wzroku czy równowagi, szumy w uszach.

Z kolei gdy uciskane są naczynia krwionośne, nastąpić może niedokrwienie mózgu, skutkujące chociażby omdleniami.

Przyczyny

Do przyczyn wymienionych wyżej problemów należą oczywiście nie tylko urazy mechaniczne, ale też m. in.:

• choroby reumatyczne i zwyrodnieniowe,
• zmiany zapalne lub nowotworowe - wówczas na nerwy lub naczynia oddziałuje nie element kręgosłupa, tylko np. ropień albo guz,
• zmiany naczyniowe,
• czynniki genetyczne,
• wady wrodzone i wady postawy,
• otyłość, siedzący tryb życia, praca przy komputerze, nieprawidłowa pozycja podczas snu,
• procesy starzenia - z wiekiem dyski po prostu tracą elastyczność, łatwiej pękają i wysuwają się spomiędzy kręgów.

Leczenie

Dolegliwości w obrębie kręgosłupa szyjnego nie należy bagatelizować, z czasem mogą bowiem przybrać na sile i przerodzić się w znacznie poważniejsze schorzenia. Tymczasem często wystarczy zmienić parę nawyków dotyczących przyjmowanej postawy, wprowadzić więcej przerw w pracy czy zrzucić kilka nadprogramowych kilogramów albo kupić lepszą poduszkę. Stosowanie środków przeciwbólowych, odpoczynek, czasowe ograniczenie ruchów szyi (również przy użyciu kołnierza ortopedycznego), masaże, kompresy lub rehabilitacja to kolejne środki zaradcze, które można podjąć.

Niekiedy zapoczątkowanych procesów zwyrodnieniowych nie da się cofnąć. Ale już np. regularne wykonywanie prostych ćwiczeń - także po ustąpieniu objawów - potrafi te procesy spowolnić. Bywa też jednak, że konieczne okazuje się przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego, polegającego np. na wszczepieniu sztucznego dysku lub precyzyjnym odcięciu uciskanych nerwów.

Przeczytaj: Ból kręgosłupa szyjnego – przyczyny, objawy, badania obrazowe

Rezonans magnetyczny a schorzenia kręgosłupa w odcinku szyjnym

Aby jednak wdrożyć odpowiednie leczenie, najpierw postawić trzeba właściwą diagnozę, ustalając, co właściwie zepsuło się w tym skomplikowanym układzie tkanek. Pacjenta zgłaszającego opisane wyżej dolegliwości zazwyczaj kieruje się na RTG lub bardziej zaawansowaną tomografię komputerową kręgosłupa szyjnego i dopiero jeśli badania te nie przyniosą odpowiedzi na pytanie o przyczynę problemu, uzupełniająco wykonuje się rezonans magnetyczny.

Promieniowanie rentgenowskie świetnie uwidacznia kości, ale już niekoniecznie to, co się pod nimi znajduje - a więc chociażby rdzeń kręgowy, który przecież jest kośćmi otoczony. Tymczasem rezonans (zwany też czasem MRI, od angielskich słów „Magnetic Resonance Imaging”, oznaczających obrazowanie tą metodą) pozwala zobaczyć praktycznie wszystkie struktury anatomiczne, i to z ogromną precyzją.

Czasem bywa też badaniem pierwszego wyboru - np. wtedy, gdy lekarz od razu podejrzewa, że wspomniany problem dotyczy rdzenia kręgowego. Albo wtedy, gdy pacjentem jest małe dziecko lub kobieta w ciąży, bo w takich przypadkach nie powinno się stosować szkodliwych promieni rentgenowskich. Fale radiowe i pole magnetyczne wykorzystywane w rezonansie są natomiast całkowicie obojętne dla zdrowia.

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy: Rezonans Kręgosłupa Szyjnego
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

Ile kosztuje rezonans kręgosłupa szyjnego i gdzie można go wykonać

Powodem, dla którego zwykle zleca się najpierw tomografię lub RTG kręgosłupa w odcinku szyjnym, jest przede wszystkim niższa cena i większa dostępność tych badań. Placówek wykonujących rezonans magnetyczny kręgosłupa w odcinku szyjnym jest po prostu mniej. Ich listę, wraz z podziałem na miejscowości, znajdziesz pod adresem Rezonans Kręgosłupa Szyjnego. Na stronie można też od razu rezerwować terminy, porównawszy uprzednio ceny w poszczególnych ośrodkach. Zaczynają się one w okolicach 200 zł, sięgają zaś niemal 700 zł. Jeśli podany ma być kontrast, koszt procedury wzrasta o kolejne 100-200 zł.

Rezonans kręgosłupa szyjnego z kontrastem

Kontrast - inaczej: środek kontrastowy lub cieniujący - to specjalna substancja, dzięki której obraz uzyskiwany podczas badania jest jeszcze bardziej dokładny. Stosuje się ją np. w diagnostyce zmian nowotworowych. W przypadku rezonansu kręgosłupa szyjnego kontrast może zostać podany pacjentowi dożylnie (przez wenflon założony tuż przed badaniem) albo doustnie (1-1,5 godziny wcześniej). Środek cieniujący jest usuwany z organizmu wraz z moczem, dlatego aby przyspieszyć jego wydalanie, przez parę dni po rezonansie należy przyjmować zwiększone ilości płynów.

Przeczytaj: Rezonans magnetyczny z kontrastem – na czym polega, jak się przygotować

Jak się przygotować do rezonansu odcinka szyjnego kręgosłupa

Przed badaniem natomiast trzeba sprawdzić, czy nerki pacjenta działają prawidłowo. W tym celu mierzy się poziom kreatyniny w pobranej od niego próbce krwi. Ponadto na rezonans z kontrastem należy się stawić na czczo, tj. spożywszy ostatni posiłek maksymalnie 6-8 godzin wcześniej. To, czy i ile można wtedy wypić, zależy od indywidualnych wskazań lekarza. Z reguły nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by zażyć przyjmowane na stałe leki o zwykłej porze, popijając je niewielką ilością niegazowanej wody.

Jeśli z pewnością wiadomo, że środek kontrastowy nie będzie podany, do rezonansu kręgosłupa w odcinku szyjnym nie trzeba się jakoś szczególnie przygotowywać. Warto tylko włożyć strój, który będzie:

• wygodny - bo trzeba pozostać przez dłuższy czas w bezruchu,
• przewiewny - bo w trakcie badania robi się dość ciepło,
• pozbawiony metalowych elementów, takich jak guziki, sprzączki, suwaki, fiszbiny czy haftki biustonosza - bo mogłyby pod wpływem silnego pola magnetycznego zacząć się przemieszczać i zaburzać uzyskiwany obraz.

Dotyczy to także metalicznych drobin, które wchodzą w skład m. in. lakierów do włosów, balsamów rozświetlających czy kosmetyków do makijażu. W dniu rezonansu lepiej więc zrezygnować z użycia tych produktów.

Trzeba wziąć za to ze sobą:

• skierowanie - obowiązkowe, jeśli koszt rezonansu ma zostać zrefundowany przez NFZ. Prywatne placówki często nie wymagają skierowania, ale bywa ono przydatne, jako że zawiera informacje dla przeprowadzającej badanie osoby, na co powinna zwrócić szczególną uwagę;
• dowód tożsamości,
• dokumentację dotyczącą badanego obszaru - np. wyniki poprzednich badań obrazowych, ale też badań laboratoryjnych, wypisy ze szpitala etc.,
• dokumentację dotyczącą umieszczonych ewentualnie w ciele obiektów metalowych.

Rezonans kręgosłupa szyjnego – przeciwwskazania

Obiekty te coraz częściej wykonane są z takich materiałów, że noszące je osoby mogą bez problemu poddać się rezonansowi. Trzeba mieć jednak co do tego całkowitą pewność, dlatego właśnie konieczne jest przedstawienie fachowych informacji na ten temat. Rozgrzanie lub przemieszczenie takiego obiektu pod wpływem pola magnetycznego mogłoby bowiem doprowadzić do uszkodzenia okolicznych tkanek. Jeszcze większym ryzykiem dla zdrowia i życia pacjenta byłoby rozregulowanie elektronicznych urządzeń, takich jak choćby rozrusznik serca.
Oprócz niego przeciwwskazanie do rezonansu magnetycznego mogą stanowić:

• sztuczne zastawki,
• klipsy i stenty,
• endoprotezy,
• płytki ortopedyczne,
• aparat ortodontyczny,
• implanty stomatologiczne,
• implant ślimakowy,
• neurostymulator,
• pompa insulinowa,
• ciała obce – jak śrut, odłamki pocisku czy opiłki metalu (np. w oku tokarza).

Poza tym nie ma zbyt wielu przeszkód do wykonania rezonansu. Nie przeprowadza się go zasadniczo u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży, a jeśli ma być podany kontrast - u kobiet w ciąży w ogóle, niezależnie od stopnia jej zaawansowania, oraz u osób ze stwierdzoną alergią na środki cieniujące. Względnym przeciwwskazaniem może być klaustrofobia, bo głowa i szyja pacjenta podczas badania muszą znajdować się w jasnym i dobrze wentylowanym, ale dość wąskim tunelu maszyny do rezonansu. W takich przypadkach zastosować można jednak środki uspokajające czy wręcz usypiające. Podaje się je również małym dzieciom, którym trudno pozostać przez dłuższy czas w bezruchu.

Jak przebiega rezonans magnetyczny kręgosłupa w odcinku szyjnym

O wszystkich potencjalnych przeciwwskazaniach należy koniecznie poinformować lekarza kierującego na badanie lub personel placówki, w której ma się ono odbyć. Tuż przed tym badaniem pacjent zazwyczaj dostaje też do wypełnienia ankietę na temat stanu zdrowia, alergii, zażywanych leków itp. Następny krok to pozostawienie przed wejściem do pracowni rezonansu przedmiotów takich jak okulary, biżuteria, zegarek czy wyjmowany aparat ortodontyczny albo słuchowy. Tutaj znów chodzi o metalowe elementy, które mogłyby się przemieszczać w polu magnetycznym. Jeśli mimo wskazówek strój osoby badanej jest w nie wyposażony, trzeba go będzie zdjąć. Podczas rezonansu nie należy mieć przy sobie ponadto telefonu, kart płatniczych czy nośników pamięci - one z kolei mogłyby ulec rozmagnesowaniu.

Kiedy pacjent jest już gotowy do badania, kładzie się na specjalnym stole, który automatycznie wsuwa się w otwór dużej maszyny o kolistym kształcie. Maszyna ta jednocześnie wytwarza wspomniane pole magnetyczne, emituje fale radiowe skierowane na obrazowany obszar, a także zbiera pochodzące stamtąd pod ich wpływem sygnały. Te ostatnie trafiają do znajdującego się w sąsiednim pomieszczeniu komputera, gdzie są analizowane i przetwarzane na obraz.

Dowiedz się więcej z tekstu „Rezonans magnetyczny - na czym polega badanie”.

Komputer ów obsługiwany jest przez radiologa, który cały czas pozostaje w kontakcie z pacjentem, zazwyczaj za pośrednictwem interkomu, ewentualnie specjalnych słuchawek, zakładanych także po to, by wytłumić dźwięki wydawane przez aparat do rezonansu. Są one chyba najmniej przyjemnym aspektem całej procedury. Samo badanie przebiega zupełnie bezboleśnie, trwa zaś około pół godziny. Natychmiast po jego zakończeniu można podjąć codzienne czynności, normalnie jeść, prowadzić samochód etc. - o ile nie został podany kontrast ani środki uspokajające.

W pierwszym przypadku trzeba odczekać jeszcze jakieś 30-60 minut na terenie placówki medycznej, tak by jej pracownicy mogli natychmiast interweniować w razie rzadkiej, lecz groźnej reakcji alergicznej na środek cieniujący. Po podaniu środków uspokajających natomiast przez pewien czas mogą występować zaburzenia refleksu i koncentracji, lepiej więc wtedy nie kierować pojazdami.

Badanie w Twojej okolicy już jutro? To możliwe!
Porównaj ceny i opinie. Znajdź najlepszą dla siebie ofertę i zarezerwuj termin.
Pokaż: Rezonans Kręgosłupa Szyjnego
Uzyskaj diagnozę i rozpocznij leczenie jak najszybciej!

Co może wykryć rezonans odcinka szyjnego kręgosłupa

Wyniki rezonansu kręgosłupa szyjnego są do odbioru zwykle dopiero po 5-10 dniach od badania. Uzyskane dzięki niemu liczne dwu- i trójwymiarowe projekcje, a nawet filmy wymagają bowiem sporządzenia do nich fachowego opisu, co zajmuje trochę czasu. Zapisane na płycie DVD (lub innym nośniku pamięci, np. na pendrivie) obrazy przedstawiają zarówno kręgi, jak i dyski oraz zawartość kanału kręgowego. Uwidocznić się na nich mogą też następujące nieprawidłowości:

• zmiany pourazowe - w tym uszkodzenia rdzenia kręgowego, jego stłuczenie czy obrzęk,
• zmiany zwyrodnieniowe - w tym dokładne miejsce nacisku jednych struktur na inne,
• zmiany naczyniopochodne - np. niedokrwienie rdzenia kręgowego,
• zmiany zapalne i nowotworowe - w razie wątpliwości to właśnie rezonans pozwala jest zróżnicować i stwierdzić, które z nich występują u danej osoby,
• choroby kości i krążków międzykręgowych - jak dyskopatia czy przepuklina,
• wady rozwojowe - np. rozszczep kręgosłupa u noworodków,
• malformacje naczyniowe - czyli nieprawidłowo wykształcone naczynia krwionośne,
• tzw. zmiany demielinizacyjne - występujące chociażby w stwardnieniu rozsianym, a polegające m. in. na przerwaniu ciągłości osłonek nerwów,
• zmiany w obrębie rdzenia kręgowego wskazujące na chorobę otępienną (np. chorobę Alzheimera).

Rezonans magnetyczny kręgosłupa szyjnego wykonuje się nie tylko po to, by wskazać przyczynę zgłaszanych przez pacjenta dolegliwości albo ocenić ewentualne uszkodzenia będące skutkiem urazów czy kontuzji. To także narzędzie kwalifikacji do zabiegów chirurgicznych, do których lekarz może się też dzięki badaniu po prostu lepiej przygotować. Rezonans przeprowadzić można również po operacji, aby zweryfikować jej skuteczność. Służy on ponadto monitorowaniu stanu zdrowia osób ze stwierdzonymi wadami kręgosłupa oraz pozwala ustalać dalsze rokowania.

Przeczytaj również: Rezonans magnetyczny kręgosłupa lędźwiowego - jak przebiega, jak się przygotować