USG tarczycy - jak przebiega, jak się przygotować

USG tarczycy jest najpopularniejszym badaniem obrazowym tego narządu. Przydatnym, bezbolesnym i szybkim, a jednocześnie dość tanim i powszechnie dostępnym.

Tarczyca to niewielki narząd umiejscowiony w dolnej części szyi. Kształtem przypomina nieco motyla: składa się z dwóch płatów, lewego i prawego, oraz łączącej je struktury zwanej węziną lub cieśnią. Samą tarczycę nazywa się zaś niekiedy gruczołem tarczowym, a jej funkcją jest wydzielanie hormonów oddziałujących na funkcjonowanie całego organizmu. Pomimo małych rozmiarów odgrywa więc w ludzkim ciele bardzo istotną rolę.

Niestety, obecnie już niemal co piąty Polak cierpi na różnego rodzaju schorzenia tarczycy. Szczęście w nieszczęściu polega na tym, że ich leczenie jest zwykle stosunkowo łatwe i efektywne. Nawet osoby chore na raka tarczycy mają aż 90 proc. szans na pełen powrót do zdrowia - o ile tylko problem zostanie odpowiednio wcześnie wykryty. Ogromne znaczenie ma tu więc skuteczna diagnostyka. A jednym z najlepszych jej narzędzi jest USG tarczycy. Poniżej zebraliśmy najważniejsze informacje na temat tego badania.

Z artykułu dowiesz się m.in.:

• na czym polega USG tarczycy,
• jaki jest przebieg badania,
• czy USG tarczycy boli,
• jak długo czeka się na wyniki,
• czy USG tarczycy jest bezpieczne dla zdrowia,
• gdzie zrobić USG tarczycy - i jaka jest cena badania,
• o czym warto pamiętać przed USG tarczycy,
• co można wykryć dzięki USG gruczołu tarczowego,
• kiedy wykonuje się USG tarczycy,
• jak często można i trzeba powtarzać badanie.

Ultrasonografia - jak brzmi pełna nazwa USG - to procedura medyczna wykorzystująca zjawisko odbijania się fal ultradźwiękowych od różnych tkanek w różny sposób. Fale te są emitowane przez głowicę urządzenia zwanego ultrasonografem, a po odbiciu zostają przez nią zebrane. Tak uzyskana informacja przełożona zostaje następnie na charakterystyczny czarno-biały obraz widoczny w czasie rzeczywistym na ekranie maszyny. Więcej o tej technologii przeczytać możesz w tekście „USG - na czym polega badanie”.

Jak przebiega USG tarczycy

Tarczyca znajduje się niezbyt głęboko pod skórą, dlatego też ultrasonografia to bardzo dobry sposób, aby zbadać ów narząd. Ultradźwięki mają do pokonania niedługą drogę, a ich przenikanie jest jeszcze sprawniejsze dzięki użyciu specjalnego żelu, którym smaruje się głowicę. Żel ten dodatkowo ułatwia jej poślizg na skórze, gdy wykonujący badanie lekarz przesuwa ją po szyi pacjenta.

Lekkie dociskanie głowicy do ciała oraz chłód żelu to właściwie jedyne doznania, które mogą (ale nie muszą) być postrzegane jako niezbyt przyjemne. USG tarczycy jest poza tym zupełnie bezbolesne, trwa zaś średnio od kilku do kilkunastu minut. Potem wystarczy tylko wytrzeć żel i praktycznie od razu można wrócić do codziennych zajęć. Wyniki - w postaci opisu, do którego dołącza się jeden lub kilka obrazów wydrukowanych z ultrasonografu - są gotowe niemal natychmiast po badaniu. A to jeszcze nie koniec jego zalet! Są nimi też chociażby szeroka dostępność, stosunkowo niska cena, bezpieczeństwo i fakt, że do USG gruczołu tarczowego nie trzeba się w żaden szczególny sposób przygotowywać. Ale po kolei.

Ile kosztuje USG tarczycy i gdzie można je zrobić

Obecnie ultrasonografem wyposażonym w odpowiednią głowicę dysponuje całkiem spora liczba ośrodków diagnostycznych. Ich listę, z podziałem na poszczególne miejscowości, znajdziesz pod adresem https://badania.znanylekarz.pl/usg/usg-tarczycy. Na stronie można od razu umówić się na badanie, porównawszy uprzednio ceny. Te zaś w zależności od placówki wahają się od 40 zł do 180 zł.

USG tarczycy wykonywane jest również nieodpłatnie, w ramach NFZ - czas oczekiwania na termin bywa wtedy jednak dość długi, zawsze też trzeba mieć skierowanie od lekarza. Prywatne ośrodki go nie wymagają.

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

Jak się przygotować do USG tarczycy

Wynika to m.in. stąd, że ultrasonografia jest procedurą bardzo bezpieczną. Fale ultradźwiękowe nie są w żaden sposób groźne dla zdrowia, badanie można więc przeprowadzać z dowolną częstotliwością - także u kobiet w ciąży, małych dzieci czy osób starszych. Do USG tarczycy nie ma ponadto żadnych przeciwwskazań, nie trzeba być przed nim na czczo, a ewentualne przygotowania obejmują co najwyżej:

• włożenie stroju zapewniającego swobodny dostęp do szyi i dekoltu - w przeciwnym razie trzeba będzie zdjąć górną część ubrania (również po to, aby nie zabrudzić go żelem*);
• niezakładanie korali, wisiorków, łańcuszków itp. - w przeciwnym razie trzeba je będzie zdjąć do badania;
• przyniesienie ze sobą wyników innych badań obrazowych tarczycy (np. poprzedniego USG albo scyntygrafii) oraz badań laboratoryjnych dotyczących tego gruczołu.

Oznaczenie poziomu produkowanych przez tarczycę hormonów TSH, fT3 i fT4, a także atakujących ją ewentualnie przeciwciał może okazać się kluczowe dla postawienia właściwej diagnozy. Samo USG tarczycy nie wystarczy bowiem np. do stwierdzenia, czy dana osoba cierpi na nadczynność, czy niedoczynność gruczołu. Wyniki badania zawsze powinien więc zinterpretować lekarz, opierając się na wywiadzie z pacjentem i wspomnianych wynikach innych badań.

*Bazą żelu do USG jest woda, nie zostawia on więc trwałych plam i łatwo go wytrzeć z ciała, ale chodzenie w zmoczonym nim ubraniu nie jest szczególnie miłe.

Co można zobaczyć w USG tarczycy

Ultrasonografia pozwala ocenić rozmiary gruczołu tarczowego, jego położenie, kształt oraz strukturę. Ta ostatnia powinna być jednorodna. Jeżeli tak nie jest, występujące w narządzie zmiany będą odbijać ultradźwięki w charakterystyczny sposób, dzięki czemu da się określić ich rozległość oraz charakter. Wszystko to sprawia, że USG tarczycy umożliwia wykrycie nieprawidłowości takich jak:

• torbiele - zazwyczaj niegroźne (rozpoznaje się je prawidłowo w niemal 100 proc. przypadków),
• guzki, zwapnienia i zmiany ogniskowe niewyczuwalne w badaniu palpacyjnym (tj. przez dotyk),
• nieprawidłowe unaczynienie - zwłaszcza jeśli nowoczesny sprzęt pozwala wykonać tzw. USG Doppler, w którym obrazowany jest przepływ krwi przez narząd,
• zmniejszenie gruczołu - mogące świadczyć o chorobie autoimmunologicznej,
• powiększenie gruczołu - mogące świadczyć o tzw. wolu.

Z USG lekarz dowie się też, czy ma do czynienia z miąższowym wolem tarczycy, w którym narząd rozrasta się jednolicie, czy raczej z wolem guzkowym. Aby stwierdzić jednak, czy wole jest toksyczne (tj. skutkuje nadprodukcją hormonów), czy nietoksyczne, trzeba wykonać dodatkowe badania.

Podobnie rzecz ma się przy podejrzeniu nowotworu. Zmiany uwidocznione w USG mogą przejawiać cechy sugerujące rozwój raka, czyli m.in.:

• obecność mikrozwapnień,
• rozmyte granice, nieregularność krawędzi,
• niejednorodna lub lita struktura,
• duże wymiary - a także ich zwiększenie o co najmniej 20 proc. od poprzedniego badania,
• jednoczesne powiększenie okolicznych węzłów chłonnych,
• chaotyczny przepływ wewnętrzny.

Ultrasonografia nie pozwala natomiast jednoznacznie orzec, czy zmiany te są złośliwe, czy niezłośliwe. Takiej oceny dokonuje się dopiero w badaniu histopatologicznym, tj. analizując pod mikroskopem fragment tkanki pobrany przy pomocy specjalnej igły podczas zabiegu zwanego biopsją. Ruch owej igły zresztą można kontrolować na ekranie ultrasonografu, aby precyzyjnie wkłuć się w odpowiednie miejsce do pobrania materiału. Mowa wówczas o biopsji celowanej.

Wskazania do USG tarczycy

Przede wszystkim jednak USG gruczołu tarczowego wykonuje się:

• gdy badania laboratoryjne wykażą nieprawidłowe stężenie hormonów tarczycy lub przeciwciał przeciwtarczycowych - co może sugerować np. nadczynność, niedoczynność, raka czy choroby autoimmunologiczne (jak choroba Gravesa-Basedowa czy choroba Hashimoto);
• gdy pacjent zgłasza objawy charakterystyczne dla niedoczynności lub nadczynności tarczycy - to m.in. nagły przyrost lub spadek masy ciała, bezsenność lub nadmierna senność, nadpobudliwość lub przewlekłe zmęczenie, kłopoty z pamięcią lub koncentracją, przyspieszone tętno lub kołatania serca, drżenie rąk, przesuszona skóra, wypadanie włosów, nieregularne miesiączki lub wypróżnienia, przesuszona skóra, zła tolerancja niskiej lub wysokiej temperatury, nadmierna potliwość;
• gdy pacjent zgłasza nawracające bez wyraźnej przyczyny duszności, trudności w przełykaniu lub długotrwałą chrypkę - powodem może być rozrost tarczycy;
• gdy lekarz wykryje coś niepokojącego w badaniu palpacyjnym;
• gdy obwód szyi pacjenta dość szybko lub bez wyraźnego powodu zauważalnie się powiększył;
• aby ocenić wymiary istniejącego wola;
• aby skontrolować stan szyjnych węzłów chłonnych (w tym celu wykonać można też po prostu USG węzłów chłonnych);
• aby monitorować postępy leczenia hormonalnego;
• aby obserwować możliwy rozwój wykrytych już zmian - np. wielkość guzków powinna zostać skontrolowana co 6-12 miesięcy;
• po operacyjnym usunięciu guzków lub nowotworu - aby sprawdzić, czy nie doszło do ewentualnych nawrotów;
• jeśli w rodzinie pacjenta jest dużo zdiagnozowanych przypadków chorób tarczycy - zwłaszcza gdy są nimi nowotwory, badanie należy powtarzać nie rzadziej niż co 1-2 lata;
• regularnie po przebytej radioterapii - szczególnie jeśli dotyczyła okolic szyi.

Nawet zaś gdy nie dotyczy cię żaden z powyższych punktów, USG tarczycy warto wykonać raz na kilka lat, profilaktycznie. W ten sposób czasem wykrywa się rozmaite schorzenia na tyle wcześnie, że nie dają one jeszcze objawów, ale zarazem najłatwiej je wyleczyć.

Badanie w Twojej okolicy już jutro? To możliwe!
Porównaj ceny i opinie. Znajdź najlepszą dla siebie ofertę i zarezerwuj termin.
Pokaż
Uzyskaj diagnozę i rozpocznij leczenie jak najszybciej!