USG węzłów chłonnych - jak przebiega, jak się przygotować

USG węzłów chłonnych jest pod wieloma względami najlepszym narzędziem diagnozowania nieprawidłowości w obrębie tych struktur. Dowiedz się więcej na jego temat.

Węzły chłonne to element układu limfatycznego. Tworzą go także naczynia limfatyczne (inaczej: chłonne), oplatające cały organizm gęstą siecią podobnie jak naczynia krwionośne. Wypełnione są jednak nie krwią, ale bezbarwną limfą (chłonką). Zbiera ona z komórek ciała toksyny i drobnoustroje, aby przetransportować je do węzłów chłonnych, znajdujących się na przecięciach naczyń limfatycznych. Tam niepożądane elementy zostają zneutralizowane przez wytwarzane w węzłach chłonnych przeciwciała zwane limfocytami. Węzły chłonne – określane też mianem limfatycznych – odgrywają więc bardzo ważną rolę w zachowaniu dobrego zdrowia. Same jednak potrafią czasem ulec różnorakim schorzeniom, które diagnozuje się przede wszystkim dzięki badaniu USG. Poznaj najważniejsze dotyczące go informacje.

W poniższym artykule piszemy m.in.:

• kiedy warto wykonać USG węzłów chłonnych,
• gdzie zrobić USG węzłów chłonnych – i ile to kosztuje,
• czy na USG węzłów limfatycznych trzeba mieć skierowanie,
• czy USG węzłów chłonnych jest bezpieczne,
• jak się przygotować do USG węzłów chłonnych,
• jakie rodzaje węzłów chłonnych można zbadać metodą USG,
• co to jest USG obwodowych węzłów chłonnych,
• jak przebiega USG węzłów limfatycznych – i czy badanie jest bolesne,
• jakie choroby diagnozuje się dzięki USG węzłów chłonnych,
• jak działa ultrasonograf.

Wskazania do USG węzłów chłonnych

USG węzłów chłonnych najczęściej wykonuje się z polecenia lekarza, który w toku badania palpacyjnego (inaczej: dotykowego) stwierdził niepokojącą zmianę konsystencji tych właśnie struktur lub ich powiększenie, zwłaszcza jeśli nie da się go wytłumaczyć np. przebytą niedawno infekcją. Ultrasonografię warto rozważyć także wtedy, gdy sam pacjent wykryje guzek na szyi, pod pachą albo w pachwinie, odczuwa ból w okolicy węzłów chłonnych lub obserwuje tam niewyjaśnione przez dermatologa zmiany skórne. Kontrolnie USG węzłów limfatycznych zleca się ponadto w przypadku osób, u których zdiagnozowano nowotwór „chętnie” atakujący węzły w kontekście ewentualnych przerzutów.

Jeśli zaś podczas badania wykryty zostanie budzący wątpliwości element, ultrasonografia posłużyć może też do przeprowadzenia biopsji. Polega ona na wkłuciu się w podejrzaną zmianę i zassaniu fragmentu tkanki, aby przeanalizować go następnie pod mikroskopem i w ten sposób określić charakter tej zmiany. USG pozwala śledzić na monitorze drogę igły, a więc tym samym precyzyjnie trafić nią w wybrany, często bardzo niewielki obszar.

Ile kosztuje USG węzłów chłonnych i gdzie można je zrobić

Skierowanie na badanie jest niezbędne jedynie wtedy, gdy koszt USG węzłów chłonnych ma zostać pokryty ze środków Narodowego Funduszu Zdrowia. Prywatnie takiego skierowania mieć natomiast nie trzeba, a i ceny tej procedury na szczęście nie należą wówczas do zaporowych. W zależności od placówki wahają się bowiem między 50 zł a 200 zł, porównasz je zaś pod adresem https://badania.znanylekarz.pl/usg/usg-wezlow-chlonnych. Za pośrednictwem strony zarezerwować można też od razu dogodny termin badania w wybranej miejscowości.

Warto wiedzieć
Choć pacjent teoretycznie nie potrzebuje skierowania, gdy płaci za USG węzłów chłonnych z własnej kieszeni, to dobrze mieć ów dokument o tyle, że często zawiera on wskazówki dla nadzorującego przebieg USG specjalisty, na co należałoby zwrócić szczególną uwagę.

Przeciwwskazania do USG węzłów chłonnych

Brak prawnego wymogu dysponowania skierowaniem wynika stąd, że ultrasonografia węzłów limfatycznych jest procedurą niezwykle bezpieczną. Nie angażuje szkodliwego promieniowania jonizującego, można ją więc powtarzać z praktycznie dowolną częstotliwością, bez konieczności zachowywania jakichkolwiek ustalonych odgórnie odstępów czasowych – i to nawet u kobiet w ciąży czy małych dzieci. Jedynym przeciwwskazaniem do badania są ewentualne świeże rany lub oparzenia skóry w obszarze, gdzie przyłożona ma zostać głowica ultrasonografu, czyli aparatu do USG (p. niżej).

Przygotowanie do USG węzłów chłonnych

Do USG węzłów chłonnych nie trzeba się zasadniczo w żaden sposób przygotowywać, samo badanie może też być zrealizowane o dowolnej porze dnia. Na pewno nie zaszkodzi zabrać na nie ze sobą wyników innych badań – takich jak rezonans magnetyczny, tomografia komputerowa czy ultrasonografia wykonana wcześniej – o ile mają one jakiś związek z diagnozowanym problemem, a pacjent znajduje się w ich posiadaniu. Wyniki te bowiem, choćby przez możliwość ich porównania z wynikami bieżącego badania, stanowią często cenne źródło informacji dla osoby przeprowadzającej USG. Na podobnej zasadzie przydatne bywają karty informacyjne oraz wypisy ze szpitala.

Uwaga
Jeśli ultrasonografia węzłów chłonnych ma być refundowana przez NFZ, pamiętaj o tym, że trzeba będzie okazać skierowanie oraz dokument potwierdzający tożsamość wskazanej na nim osoby.

Pewnym wyjątkiem jest sytuacja, w której zbadania wymagają węzły chłonne umiejscowione w jamie brzusznej. Na USG pacjent powinien stawić się wtedy na czczo, czyli co najmniej 8 godzin po spożyciu ostatniego posiłku. Z tego też względu procedurę przeprowadza się zwykle rano.

Czekasz na badanie w ramach NFZ?
Zobacz, gdzie można zrobić je szybciej! Porównaj ceny placówek w Twojej okolicy i poznaj opinie pacjentów. Przekonaj się, ile to tak naprawdę kosztuje.
Sprawdź terminy
Nie trać zdrowia na kolejki!
Im szybciej wdrożone leczenie, tym większe szanse na sukces!

Rodzaje USG węzłów chłonnych

Należy wiedzieć, że pojedyncze badanie nigdy nie dotyczy wszystkich węzłów chłonnych naraz. Jest ich po prostu za dużo, rozmieszczonych po całym ciele. Gdzieniegdzie występują jednak większe ich skupiska, na której to podstawie wyróżnia się m.in.:

• węzły chłonne pachowe,
• węzły chłonne pachwinowe,
• węzły chłonne nad- i podobojczykowe,
• węzły chłonne szyjne,
• węzły chłonne podżuchwowe,
• węzły chłonne karkowe,
• węzły chłonne potyliczne,
• węzły chłonne zauszne,
• węzły chłonne zaotrzewnowe – to właśnie one znajdują się w jamie brzusznej.

O tym, które z nich zostaną poddane badaniu, przeprowadzający je lekarz decyduje na podstawie skierowania lub krótkiego wywiadu z pacjentem. Może też wykonać tzw. USG obwodowych węzłów chłonnych, kiedy to ocenie podlegają wszystkie najważniejsze grupy tych struktur.

Przebieg USG węzłów chłonnych

Po zebraniu wywiadu i ewentualnym zapoznaniu się specjalisty z dokumentami przyniesionymi przez badanego, ten ostatni proszony jest o ułożenie się na kozetce i odsłonięcie wybranych obszarów ciała. Następnie jego skórę smaruje się specjalnym żelem, który z jednej strony zmniejsza tarcie, a z drugiej – ułatwia przenikanie ultradźwięków (p. niżej). Żel jest bezbarwny i nie plami ubrań, może natomiast być chłodny, co u wrażliwszych osób wywoływać potrafi pewien dyskomfort. Nieprzyjemne bywa także badanie węzłów chłonnych, które już i tak bolą „same z siebie” lub pod wpływem dotyku. Poza tym USG to jednak procedura zasadniczo bezbolesna, a po jej zakończeniu – i wytarciu resztek żelu – wolno praktycznie natychmiast powrócić do codziennych zajęć.

Badanie trwa z reguły 10-20 minut. W tym czasie lekarz przesuwa po skórze pacjenta głowicę ultrasonografu (również posmarowaną żelem), niekiedy lekko ją dociskając. Obraz wewnętrznych struktur anatomicznych wyświetla się w czasie rzeczywistym na ekranie urządzenia. Specjalista jest w stanie więc na bieżąco informować pacjenta o tym, co widzi. Wybrane zaś kadry drukuje, nawet jeśli nic go nie zaniepokoi. Pozwoli to porównać wyniki badania z wynikami procedur wykonywanych ewentualnie w przyszłości.

Oprócz wydruków na owe wyniki – dostępne niemal od ręki – składa się również opis słowny, tworzony przez osobę przeprowadzającą USG węzłów chłonnych. Jego sporządzenie zajmuje z reguły nie więcej niż kilka minut, w którym to czasie pacjent najczęściej proszony jest o zaczekanie przed gabinetem. Pod koniec wizyty lekarz omawia z badanym pokrótce płynące z badania wnioski, zwykle określając termin kolejnej, kontrolnej ultrasonografii. Wyniki zawsze warto skonsultować jednak jeszcze ze swoim lekarzem prowadzącym lub ze specjalistą, który zlecił badanie. Na ich podstawie podejmuje się odpowiednie leczenie, mogą też jednak one stanowić jedynie wstęp do dalszej, bardziej szczegółowej diagnostyki (m.in. biopsji).

Badanie w Twojej okolicy już jutro? To możliwe!
Porównaj ceny i opinie. Znajdź najlepszą dla siebie ofertę i zarezerwuj termin.
Pokaż
Uzyskaj diagnozę i rozpocznij leczenie jak najszybciej!

Co można wykryć dzięki USG węzłów chłonnych

W USG węzłów chłonnych ocenie podlega struktura ich miąższu, wielkość, a także kształt – powodem do niepokoju może być chociażby zaokrąglenie węzła, który powinien być owalny. Jeśli ultrasonograf wyposażony jest w funkcję USG Doppler, zbadać da się ponadto ukrwienie węzłów limfatycznych. Procedura pozwala stwierdzić, czy wyczuwalne w dotyku zgrubienie to efekt toczącego się stanu zapalnego, czy np. guz nowotworowy, ropień, cysta lub torbiel.

Nieprawidłowości w obrazie ultrasonograficznym węzłów chłonnych bywają oznaką schorzeń takich jak:

• choroby bakteryjne – w tym gruźlica, zakażenie gronkowcem albo tzw. choroba kociego pazura;
• toksoplazmoza;
• choroby wirusowe – w tym mononukleoza czy zakażenie wirusem HIV;
• choroby autoimmunologiczne – np. toczeń układowy;
• nowotwory – oprócz przerzutów z innych narządów w węzłach chłonnych objawić się potrafi również białaczka lub chłoniak.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, że USG węzłów chłonnych nie tylko pozwala te schorzenia zdiagnozować, ale często też jest zlecane jako badanie dodatkowe przy ich podejrzeniu lub gdy zostaną już stwierdzone na podstawie innych symptomów.

Na czym polega USG węzłów chłonnych

Obraz węzłów chłonnych w badaniu USG uzyskuje się dzięki zjawisku odbicia fal ultradźwiękowych od elementów anatomicznych znajdujących się wewnątrz ciała. Ultradźwięki to dźwięki o tak wysokiej częstotliwości, że nie są słyszalne dla ludzkiego ucha. Tę częstotliwość można podczas badania precyzyjnie określić, zadając odpowiednie parametry sprzętowi, tak by fale ultradźwiękowe docierały do węzłów chłonnych położonych na różnych głębokościach.

Głowica ultrasonografu jednocześnie je emituje i zbiera, gdy już odbiją się od obecnych pod skórą struktur. Podobnie jak dźwięk ludzkiego głosu, który inaczej brzmi odbity np. od ścian pustego pokoju, a inaczej w wyłożonej glazurą łazience, tak powracające ultradźwięki „brzmią” dla ultrasonografu inaczej w zależności od tego, jaki rodzaj tkanek napotkały na swojej drodze. Urządzenie przetwarza następnie pozyskane w ten sposób informacje na czarno-białe obrazy wyświetlane na ekranie w czasie rzeczywistym. Dla laika wyglądać mogą one jak nieregularne plamy, jednak wprawne oko doświadczonego specjalisty odczyta z nich wielkość i stan węzłów chłonnych, jak również wszelkie ewentualne odchylenia od normy.

Przeczytaj również: USG tarczycy - jak przebiega, jak się przygotować